Tag: jaaroverzicht

Nu de jonge zeearenden vliegvlug zijn kunnen we een eerste overzicht geven van broedseizoen 2021. In 2021 werden mede dankzij de vele scherpe waarnemers 17 broedende zeearendenparen vastgesteld. Twee andere paren met een nest kwamen niet tot een broedpoging, en bij drie paren bleef het onduidelijk of er wel is gebroed, maar is zeker dat ze geen jongen grootbrachten. De 17 broedende paren kregen gezamenlijk 17 jongen (zie tabel), waarvan er 15 vliegvlug werden. In 2020 werden 18 broedende paren vastgesteld en vlogen 21 jongen uit. Ondanks het matige broedseizoen in 2021 is de groei nog niet uit de populatie en zien we een toename van het aantal territoriale paren (zonder nest).

In de regio Waal en de Spuimonding, Haringvliet was sprake van nieuwe broedparen met nest, waar in beide gevallen jongen werden grootgebracht.

Bij maar liefst 6 broedparen ging het mis in de broedfase. In zowel de Dordtse- als Brabantse Biesbosch, waaide de nestboom om tijdens één van de vele stormen tussen 11-14 maart. Deze stormen waren mogelijk ook de reden voor het paar op de Hellegatsplaten, om het broeden te staken. Gedurende de stormen werd het paar vliegend boven de nestboom waargenomen.

Op de Slikken van de Heen mislukte de broedpoging door een vrouwelijke indringster. Deze nieuwe vrouw vocht de broedende vrouw uit haar territorium. Hierbij raakte de broedvogel ernstig verwond en werd gevonden door een lokale BOA van Het Zeeuwse Landschap. De vrouw revalideerde bij de vogelopvang in Zundert, waar ze na goed herstel vroegtijdig wist te ontsnappen.

Bij een broedpaar in het Zuidwest-Friese merengebied kwamen de drie gelegde eieren niet uit, mogelijk samenhangend met regelmatige verstoringen door o.a. aanwezigheid vaarrecreanten nabij de nestlocatie in koudeperiodes.

In het Zuidlaardermeer werd door Het Groninger Landschap het jong dood aangetroffen in het nest. Na onderzoek bleek dat de dood van het jong was veroorzaakt door vogelgriep. Op het nest in de Spuimonding, Haringvliet werden twee jongen vastgesteld, maar verdween in de nestjongenfase  één jong. Het nieuwe paar van de regio de Waal bracht één jong groot, maar verongelukte vrij kort na uitvliegen door een aanvaring met een trein.

Bij het paar van het Markiezaat verdween de vrouw op mysterieuze wijze kort voor de broedperiode. Bij zowel dit paar, als de broedparen in het Lauwersmeer is onbekend of er daadwerkelijk werd gebroed. Bij één van de paren in het Lauwersmeer zakte in de periode van 11-14 maart een nest uit de boom.

In de uit voorgaande jaren bekende territoria van en de Noord-Veluwe en Zwarte Meer werd in 2021 niet gebroed.

Bezette nesten en broedsucces van Nederlandse zeearendparen in 2021 (Bron: Werkgroep Zeearend Nederland). * niet uitgevlogen, zie tekst

Regio	Gebied	Broedend	Aantal jongen	Vliegvlug
Beneden-Rivierengebied	Waal	Ja	1	1
IJsselmeergebied	Dode hond, eiland in Eemmeer	Ja	1	1
	Lepelaarplassen	Ja	2	2
	Makkumer Noordwaard	Ja	2	2
	Oostvaardersplassen	Ja	1	1
	Roggebotzand-IJsselmonding	Ja	1	1
	Spijk-Bremerberg	Ja	2	2
Noord-Nederland	Alde Feanen	Ja	2	2
	Zuidwest-Friesland	Ja	0	0
	Koudum	Ja	1	1
	Lauwersmeer, Sennerplaat	onbekend	0	0
	Lauwersmeer, Blikplaat	onbekend	0	0
	Zuidlaardermeer	JA	1	0
Rivieren	Zuid-Veluwe	Ja	1	1
Zuidwest-Nederland	Brabantse Biesbosch	Ja	0	0
	Dordtse Biesbosch	Ja	0	0
	Haringvliet, Spuimonding	Ja	2	1
	Krammer-Volkerak, Hellegatsplaten	Ja	0	0
	Krammer-Volkerak, Slikken van de Heen	Ja	0	0
	Markiezaat	onbekend	0	0
Totaal			17	15

Alle waarnemers en de terreinbeherende organisaties worden bedankt voor het delen van de informatie en voor de mogelijkheid om onderzoek te kunnen doen. Daarbij een speciale dank aan een aantal waarnemers die enorm veel vrije tijd staken in het volgen van de broedparen.

Meer informatie over het onderzoek aan en de bescherming van Zeearenden in Nederland is te vinden op deze website. Een uitgebreide bijdrage over ‘Broedende Zeearenden in Nederland in 2021’ zal ter publicatie worden aangeboden aan tijdschrift de Takkeling van de Werkgroep Roofvogels Nederland.

Zo vlak voor het einde van 2020 is het tijd om de balans op te maken van het broedjaar 2020. In 2020 werden maar liefst 20 bezette nesten geregistreerd. Dat is een forse toename in vergelijking met 2019, toen 14 bezetten nesten werden vastgesteld (van Rijn et al. 2019). Ten minste 18 paren kwamen tot broeden, waarvan er 14 succesvol jongen grootbrachten (tabel 1). Nieuwe vestingen betroffen paren in het Lauwersmeer (Fr) waar een 2^e paar een nest bouwde, de Makkumer Noordwaard (Fr), het Zuidwest-Friese merengebied (Fr), de Zuid-Veluwe (Gld) en het Markiezaat (NB). De grootste toename betrof daarmee vestigingen in Friesland, met totaal 6 bezette nesten. In de regio Flevoland vestigden 6 paren. In de Biesbosch en zoete Delta werden 5 nesten in gebruik genomen. Daarnaast vestigden zich paren in Groningen (1), en in de regio Veluwe/IJsselvallei in Gelderland (2).

 

Tabel 1. Broedsucces van Nederlandse zeearendparen met bezette nesten in 2020. Nest occupation, reproductive success of breeding birds of White-tailed Eagles in The Netherlands in 2020.
Bron:  Van Rijn, A. van den Berg, P. de Boer, J. Dekker, S. Deuzeman, R. Kleefstra & D. van Straalen, 2021. Broedende Zeearenden Haliaeetus albicilla in Nederland in 2020. De Takkeling 28: in druk.

Regio Region	Gebied Site	Broeden Bred	Jong Chick	Vliegvlug Fledged
Noord-Nederland	Lauwersmeer-west	Ja	2	2
	Lauwersmeer-oost	Nee	0	0
	Zuidlaardermeer	Ja	2	2
	Makkumer Noordwaard	Ja	1	1
	Alde Feanen	Ja	2	2
	Zuidwest-Friese merengebied	Ja	0	0
	Fluessen	Ja	2	2
Flevoland en Randmeren	Zwarte Meer	Nee	0	0
	IJsselmonding	Ja	2	2
	Veluwemeer	Ja	1	1
	Oostvaardersplassen	Ja	1	1
	Lepelaarplassen	Ja	1	1
	Eemmeer	Ja	2	2
Rivierengebied Oost-Nederland	Noord-Veluwe	Ja	0	0
	Zuid-Veluwe	Ja	1	1
Deltagebied	Brabantse Biesbosch	Ja	1	1
	Dordtse Biesbosch	Ja	2	2
	Slikken van de Heen	Ja	0	0
	Hellegatsplaten	Ja	2	2
	Markiezaat	Ja	0	0

Van de 20 paren die in 2020 een nest in gebruik hadden kwamen er twee niet tot broeden. Het 2^e paar in het Lauwersmeer (Fr) bouwde een nest op amper 1200 m van het 1^e paar, maar kwam niet tot broeden. In het Zwarte Meer (Fl) werd op 12 maart het adulte vrouwtje dood aangetroffen. Ze was vermoedelijk al een paar dagen eerder gestorven en aangespoeld. Sectie van het kadaver wees op enkele inwendige bloedingen en puntgaatjes op/door de huid op de rug, buik en hand. Bovendien waren de follikels nog niet gegroeid en was geen sprake van ei-ontwikkeling (Hugh Jansman, WENR). De vogel stierf mogelijk als gevolg van een interactie met een andere Zeearend. In het Zuidwest-Friese merengebied mislukte een broedgeval in de eifase, vermoedelijk als gevolg van verstoring door mensen. Op de Slikken van de Heen (Z) kwam een paar tot broeden maar het geval mislukte in de eifase, zeer waarschijnlijk als gevolg van herhaaldelijke verstoring door sportvissers. In de omgeving van het Markiezaat (NB) werd voor het eerst gebroed maar mislukte het geval tevens in de eifase. Er werden eischalen gevonden met sporen die wijzen op vraat door boommarters maar of dit de primaire mislukkingsoorzaak was, blijft speculatief.

De 14 succesvolle broedparen brachten 6x 1 en 8x 2 jongen groot, samen 22 individuen.

Alle waarnemers en de natuurbeschermingsinstanties die betrokken waren bij broedgevallen in 2020 worden bedankt voor het delen van de informatie en voor de mogelijkheid om nest- en ringonderzoek te kunnen doen. Waarnemers die ringen aflazen en doorgaven worden bedankt voor hun bijdrage bij de identificatie van broedvogels.

Meer informatie over het onderzoek aan en de bescherming van Zeearenden in Nederland is te vinden op deze website. Een uitgebreide bijdrage over ‘Broedende Zeearenden in Nederland in 2020’ is gepubliceerd in de Takkeling ( (pdf))